گزارش توفيق سبحاني درباره سفر به قونيه
توفيق سبحاني، مولاناپژوه كه به نمايندگي از ايران در مراسم روز عرس شركت كرده و به ارائه مقاله خود پرداخته بود، گزارشي از اين سفر نوشت : هفته عرس سال 1388 شمسي (2009 ميلادي) همايش در دو شهر استانبول و قونيه دنبال شد.
جمعه صبح به استانبول پرواز كردم. برنامه همايش در استانبول روز شنبه 21 آذر 88 (12 دسامبر 2009) تا يكشنبه 22 آذر 88 (13 دسامبر 2009 تنظيم شده بود.
افتتاح رسمي در مركز فرهنگي واقع در باغل رباشي از ساعت 2 تا 5 به عمل آمد.
برنامه باني‌نوازي و دكلمه اشعاري از مولانا به تركي توسط آقاي جغيد تورل و به فارسي توسط آقاي رضا همتي‌راد آغاز شد.
خانم عايشه اسين چلپي بايرو، معاون اوقاف بين‌المللي مولانا، خانم بانو هدايت اوغلو دختر آقاي احمد صالح‌الدين چلپي هدايت اوغلو، پيام پدر خود را خواندند. خانم حمال نورسارتوت رئيس محترم انجمن زنان ترك، شعبه استانبول كه پژوهشگر نامدار در تصوف‌اند، نور آرتيران پژوهشگر تصوف و آقاي دكتر نوري شمشكلر مدير مركز هماهنگي همايش ضمن بياناتي كوتاه خوشامدگويي كردند.
سخنراني آقاي علمي دو روز شنبه و يكشنبه 21 و 22 آذر 88 (12 و 13 دسامبر و 2009) از ساعت 10 روز شنبه در سالن سعدآباد در مركز برگزاري كنگره‌ها واقع در سوتلوجه استانبول با جمعاً 15 سخنراني كه به هر سخنران مدت 30 دقيقه فرصت داده مي‌شد، به ترتيب زير برگزار شد:
نشست اول به رياست آقاي پروفسور مصطفي تاهرالي از استانبول با سه سخنران برپا شد.
1. آقاي دكتر غلام مؤمن الدين از اسلام آباد و پاكستان مقاله‌اي با عنوان پژوهشي درباره شمس‌الدين در شبه قاره قرائت كرد.
2. اقاي دكتر نوري شمشكلر استاد فارسي در دانشگاه سلجوق قونيه مقاله خود را تحت عنوان مولا جلال‌الدين و شمس تبريزي، دو بدن در يك روح را ارائه كرد.
3. آقاي دكتر رضاالله شاه عارف نوشاهي - كه در ايران با نام دكتر عارف نوشاهي مشهورند - از لاهور پاكستان مقاله تحت عنوان حقايقي درباره شمس تبريزي در پاكستان - با تصوير - ارائه كرد.
نشست اول در ساعت 11:30 به پايان رسيد؛ نشست دوم بعد از ناهار از ساعت 1 تا 2:30 آغاز شد. در نشست دوم رياست جلسه را آقاي پروفسور كارل ويليام ارنست از كاروليناي شمالي - آمريكا عهده‌دار بودند. اين جلسه هم سه سخنران داشت:
1. سركار خانم پري صابري از ايران، مقاله خود را تحت عنوان شمس‌پرنده ارائه كرد؛
2. مقاله من كه حيات و ممات شمس‌الدين تبريزي عنوان داشت، ارائه شد؛
3. سومين سخنران آقاي دكتر عثمان نوري كوچوك از دانشكده الهيات دانشكده الهيات دانشگاه قيصريه تركيه مقاله خود را با عنوان: تأثير شمس در مشرب صوفيانه و سلوك مولانا خواندند.
نشست دوم به پايان رسيد پس از پذيرايي نشست سوم آغاز شد.
نشست سوم به رياست آقاي كبير هلمينسكي از كاليفريناي شمالي - آمريكا با سه سخنران به ترتيب زير آغاز كرد.
1. آقاي دكتر تاكشيتا ماسياتاكا از بخش تحقيقات اسلامي دانشگاه توكيو - ژاپن مقاله خود را تحت عنوان شمس تبريزي و فلاسفه ايراد كرد.
2. خانم كاميله هلمينسكي، پژوهشگر، همسر آقاي هلمينسكي تحت عنوان اهل بهشت شدن: انديشه‌هاي شمس تبريزي و آموزه‌هاي او سخنراني كردند؛
3. آقاي پروفسور عرفان قرااسماعيل اوغلو از دانشگاه قرق قلعه آنكار و رئيس خانه مولانا در آنكارا مقاله‌هايي با عنوان مولاناي موجود در مقالات شمس قرائت كرد.
شب در تربت امي‌سنان از عرفاي خلوتيه در قرن دهم هجري در جوار مسجد خواجه ايوب انصاري از صحابه از مهمانان پذيرايي شد و سماعي هم برپا گرديد و ...
روز يكشنبه 22 آذر 88 (13 دسامبر 2009) دومين روز همايش باز از ساعت 10 تا 3 بعدازظهر در همان محل روز پيش برگزار شد.
نشست اول با رياست آقاي پروفسور اميدصفي از كاروليناي شمالي - آمريكا (ايشان اصلاً ايراني و اصفهاني هستند) با سه سخنران برگزار گرديد:
1. ابتدا آقاي پروفسور كارل ويليام ارنست از كاليفرنياي آمريكا مقاله تحت عنوان جسارت بايزيد بسطامي و شمس تبريزي قرائت كرد؛
2. آقاي دكتر مسيح جيهان (يا جيحان كه نام رودي بزرگ در ملطيه آناطولي است) از مركز پژوهش‌هاي اسلامي استانبول تحت عنوان غيبت شمس، حضور مولانا، مثنوي و شمس تبريزي از ديده شارحان عثماني سخنراني كردند؛
3. آخرين سخنران اين نشست سركار خانم جمال نورسارقوت، سخناني تحت عنوان تجلي نوراني خداوند در شمس عشق بود، ايراد كردند.
نشست دوم كه از ساعت 1 تا 3 تعيين شده بود چهار سخنران داشت.
نشست به رياست آقاي مسيح جيهان برپا شد:
1. آقاي ناجي باكرجي، معاون موزه مولانا در قونيه تحت عنوان مزار حضرت شمس و سنگ مزارهاي برداشته شده از آن محل سخنراني كرد.
2. آقاي پروفسور اميد صفي مقاله تحت عنوان آينه خدا، آينه مولانا: شمس و مولانا به مثابه آينه را قرائت كرد.
3. آقاي دكتر مصطفي چخماقچي اوغلو از دانشكده الهيات دانشگاه قيصريه تركيه درباره ارزش تجربه صوفيانه ديدار شمس و مولانا مطالبي بيان داشت.
4. آخرين سخنران اين نشست آقاي پروفسور محمود ارول قليچ از دانشگاه استانبول بياناتي جالب درباره عقل شمس ايراد كردند.
همايش علمي استانبول با اين سخنراني به پايان رسيد. برنامه‌ها همه مرتب بود و به موقع انجام مي‌گرفت.
طبعاً پذيرايي‌ها، سرويس اياب و ذهاب همه مرتب و غير قابل ايراد و انتقاد بود. بايد به گردانندگان آن در استانبول خسته نباشيد گفت و از همه آنان سپاسگزاري كرد. البته مديران همايش از تك‌تك افراد كه هر كدام به نحوي در نظم و همايش دخالت داشتند در حضور همه سپاسگزاري كردند.
شب يكشنبه مهمانان را به قونيه انتقال دادند. در نزديك‌ترين هتل به آرامگاه مولانا كه هتلي بسيار مرتب و تميز به نام هتل رومي بود جا گرفته بودند. دو دقيقه پياده مي‌رفتيد در محدوده آرامگاه مولانا بوديد. عين برنامه‌هاي همايش در استانبول در قونيه هم تكرار شد. در قونيه دو سخنران جديد به سخنرانان اضافه شده بود.
1. دكتر هوليا كوچوك تحت عنوان: راز شمس، شمس رازآلود سخنراني كرد؛
2. آقاي دكتر يعقوب شفق از گروه زبان و ادبيات فارس دانشگاه سلجوق قونيه مطالبي جالب تحت عنوان زاويه شمس در نيمه اول قرن بيستم قرائت كرد.
يادآوري لازم است كه روز دوشنبه 23 آذر 88 (14 دسامبر 2009) مهمانان آزاد بودند.
همايش در قونيه روزهاي سه‌شنبه و چهارشنبه در مركز فرهنگي مولانا برگزار شد.
ديدار از جاهاي تاريخي، موزه‌ها، آرامگاه مولانا، مقبره صدرالدين قونيوي، جايي كه به نام مقام عشق معروف است، مساجد و... جزو برنامه‌هاي جنبي بود. به مناسبت هفته عرس از استاد شجريان دعوت كرده بودند كه چهار شب در سالن مركز فرهنگي مجلل صدرالدين قونيوي برنامه اجرا كند. مهمانان همايش يك شب از برنامه آقاي شجريان استفاده كردند.
در مدت هشت روز تنها هوا بود كه مساعدت نكرد، در استانبول مدام باران باريد، در قونيه هم هواي مه‌آلود چند ساعت باعث تأخير پرواز به استانبول شد. استانبول كه رسيديم، باز باران بود. باراني كه گويي سال‌هاست نباريده و در حسرت باريدن بوده، اما ميزبانان واقعاً در همه چيز سنگ تمام گذاشتند؛ واقعاً دستشان درد نكند.
فرهنگی - ادبی - هنری -